Gebelik Takibi

Gebelik takibi nedir?

Gebelik takiplerinin sıklığı nasıl olmalıdır?

Bebek tekse ilk 3 ay, 2-3 haftada bir takip uygundur. Daha sonra aylık takibe devam edilir. Çoğul gebelik, annede mevcut hastalık ve tekrarlayan düşük durumlarında ise sık aralarla takibe devam edilir. Burada takip süresinde belirleyici olan gebenin riskleri ve sağlık durumudur.

Annedeki risk faktörleri, annenin ileri yaşta veya küçük olması, çok şişman veya aşırı zayıf olması, hipertansiyon, şeker hastalığı, kansızlık ve rahim anormallikleri var ise takipler daha farklı ve sık şekilde gerçekleştirilir.

Gebelikte haftalık kontroller
• 10-14. Haftalarda ultrasonla bebeğin ense kalınlığına bakılır. İkili tarama testi yapılır. Böylece Down Sendromu gibi hastalıkların erken teşhisi yapılabilir.
• 16-18. Haftalarda gebeden üçlü tarama testi istenir. Bebek ultrasonla değerlendirilir. Üçlü tarama testi yüksek çıkarsa tanıyı kesinleştirmek için amniyosentez yapılır. Amniyosentez bebeğin içinde bulunduğu sıvıdan iğne ile örnek almaktır. Deneyimli bir elde amniyosentezin riski düşüktür.
• 20-24. Haftalarda bebeğin organ gelişimi büyük ölçüde tamamlanmış olduğundan detaylı ultrasonografi istenir. Radyolog tarafından yapılan bu ultrasonda bebekteki tüm anormalliklerine dikkat edilir.
• 24-28. Haftalarda gebeliğe bağlı şeker hastalığını tespit etmek için şeker yükleme testi yapılır. Gebelik şeker hastalığı “gestasyonel diabet” olarak adlandırılır. Bebek için risk oluşturur. Şeker yükleme testi bozuk çıkan gebelere uygun diyet verilir.
• Kan uyuşmazlığı olan gebelere 28. Haftada kan uyuşmazlığı iğnesi vurulur.
• 28-36. Haftalar arasında bebeğin ultrasonla takibine devam edilir. Annede idrar yolu enfeksiyonuna bakılır. Annenin kilosu ve tansiyonu takip edilir.
• 36. Haftadan sonra kadın doğum uzmanı doğum şeklini belirler. Normal doğuma engel bir durum var ise sezeryan planlanır. NST testi bebeğin durumunu değerlendirmek için yapılır. 36. Haftadan itibaren haftada bir yapılan NST testleri 40. Haftadan sonra 2-3 günde bir yapılır. Son haftalarda bebeğin suyu (amnios mayi) miktarı ultrasonla ölçülür.
• 40. Haftadan sonra gebe 2-3 günde bir görülür. Şayet doğum başlamazsa gebe hastaneye yatırılır ve doğumu başlatacak ilaçlar verilir.

Doğum sonrası yeni doğanın bakımı nasıl yapılır?
Hem normal doğum hem de sezeryanla doğumdan sonra bebek evvela kurulanır, renginin açılması için uyaran verilir. Isıtılır ve giydirilir. Yeni doğan bebeğin hemen yıkanmaması gerekir. Vücudunda bulunan vernix denilen kremsi yapı bebeği enfeksiyonlardan korur. Sağlık sorunu olmayan bebeği hemen annenin memesine vermek en doğru harekettir. Sağlık sorunu olanlar söz gelimi geç canlananlar, solunum sıkıntısı çekenler ve doğumda suni solunum yapılmış olanlar yeni doğan servisinde bakıma alınırlar.

Doğumdan sonra bebeğin göbeği temiz bir biçimde kesilerek bağlanır. Günlük olarak alkolle temizlenir. Özellikle normal doğumla doğan bebeklere doğum sonrası göz bakımı yapılır.

Normal doğumla doğum yapan annelerde anne sütü daha çabuk gelir. Sezeryan da bu süreç biraz gecikebilir. Yeni doğan bebek annesini emdikçe süt yapımı artar. İlk günlerde anneden gelen kolostrum adındaki süt bebek için çok faydalıdır. Anne sütü yetersiz ve bebeğin kan şekeri düşükse mama desteği verilebilir.

Yeni doğan bebeğin yaklaşık 2 – 3. Gününde sarılık ortaya çıkar. Pek çok bebekte fizyolojik olan bu durum, bazı bebeklerde kan uyuşmazlığına bağlıdır. Bu sebeple bebeğin kan gurubuna ve biluribin değerlerine bakılır. Hastaneden taburcu olduktan sonra kontrollere çağrılarak sarılık takip edilir. Yeni doğan bebeğin ilk bir haftada kilosunun %10 unu kaybetmesi çok normaldir. Daha fazlası durumunda emzirme hataları ve anne sütü yetersizliği yönünden değerlendirme yapılır.

Bebeklere doğumda K vitamini ve hepatit B aşısı yapılır. Doğuştan bazı hastalıkların taranması için topuk kanı alınır. Son senelerde rutin uygulamaya giren işitme testi de bebek taburcu olmadan yapılmaktadır.