Kısırlık Tanı ve Tedavisi
Kısırlık nedir? Kısırlık nedenleri
Gebe kalamama şikayeti ile başvuran çiftlerde, infertilite probleminin ortaya çıkış nedenleri fazlası ile farklılık gösterir. Başvuru sonrasında her iki partnere yapılacak olan detaylı muayene ile problemin asıl kaynağı saptanabilir.
Yapılan muayene kısırlık probleminin hangi partnerden kaynaklandığını, uygulaması yapılacak tedavi metotlarını ve tedavinin başarılı olma yüzdesini belirleme açısından oldukça önemlidir.
Kısırlık testi
Cinsel yönden aktif olan ve herhangi bir doğum kontrol yöntemi uygulamayan bir çiftin 1 senelik süre boyunca gebelik yaşamaması durumu, Dünya Sağlık Örgütü tarafından Kısırlık (İnfertilite) olarak tanımlanabilir.
Korunmasız düzenli cinsel ilişkiye rağmen hamilelik olmaması durumunda kısırlık tanısını koyabilmek ve kısırlığa sebep olan etkeni saptamak için kısırlık testi adı verilen bir dizi tetkik ile detaylı muayene işlemi yapılır.
Yapılan işlemler sonucu saptanan probleme ve problemine yerine göre uygulaması yapılacak olan tedavi girişimleri planlanabilir. Yapılan araştırmalar kısırlık probleminden 1/3 oranda erkeklerin, 1/3 oranda bayanların ve 1/3 oranda her iki partnerin sorumlu olduğunu ortaya koyar dolayısı ile yapılacak tetkik ve girişimlerin bu istikamette seçilmesi gerekir. Erkeklerde kısırlık testi uygulamaları görece daha kolay olduğundan kısırlık incelemelerinde öncelikle erkekler muayene edilir.
Erkeklerde kısırlık testi
• Kısırlık şüphesi bulunan bir erkeğe yapılacak olan ilk tetkik genelde spermiogram olarak isimlendirilen sperm sayım testidir. Bu tetkik, 3 gün boyunca ilişki ve mastürbasyon gibi herhangi bir cinsel faaliyette bulunmamış erkekten alınan meni örneğinin incelenmesi ile gerçekleştirilir. Alınan örnekteki sperm sayısı, hareketliliği ve biçimi detaylı şekilde değerlendirilerek Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen kriterler ile karşılaştırılır.
• Alınan meni örneğinde ya da kanda spermlere karşı antikor varlığını tespit etmek için Antisperm Antikor Testi yapılır.
• Spermiogram tek başına kesin sonuç elde etmek için yeterli bir test değildir. Dolayısıyla spermiogram testi normal sonuçlar verse de erkekte kısırlık şüphesine yönelik olarak başka uygulamalar gerekir. Ancak spermiogram kolay ve faydalı bir kısırlık testi olarak değerlendirildiğinden uygulanması tercih edilmektedir.
• Erkekte kısırlık nedenleri araştırılırken üreme organlarında olabilecek yapısal işlev bozukluklarının da değerlendirilmesi gerekir. Yapılacak olan Ultrasonografi testi ile erkekte testislerin yapısı, boyutu, testis damarlarında Varikosel adı verilen genişleme sorunları ve sperm kanallarındaki görülen darlıklar hakkında bilgi elde edilir.
Tüm bu tetkik sonuçları normal değerlerde ise kadın partnerin kısırlık testi uygulamalarına geçilir.
Kadınlarda kısırlık testi
• Kadınlarda görülen kısırlık probleminin en yaygın sebebi yumurtlama bozuklukları olmasından dolayı öncelikle normal yumurtlama işleminin gerçekleşip gerçekleşmediği kontrol edilir. Yumurtalıkların yokluğu, yumurtlama için gerekli olan ve beyinden salgılanan hormonların düzensizliği ya da çeşitli yumurtalık hastalıkları, kadınlardaki kısırlık nedenlerinin yaklaşık %25’ini oluşturur. Kadınlarda regl döngüsünün ilk günü yapılan hormon düzeyi kontrolü, regl başlamadan birkaç gün önce rahmin iç yüzeyinden alınan endometriyal biyopsi örneği ve ultrasonografi ile yumurtalık gelişimi incelenerek daha sağlıklı yumurtlama işlemi hakkında bilgi sahibi olunur.
• Kısırlık nedenleri içerisinde bir diğer yaygın görülen neden ise tüplerdeki tıkanıklık problemidir denilebilir. Tüplerin kısmi veya bütünüyle tıkanması durumu, yumurtanın rahime ulaşmasını engelleyerek kısırlığa yol açar. Kısırlık şüphesi olan kadınlarda bu durumu saptayabilmek için rahim içerisinden tüplere özel ilaçlar gönderilir ve sonrasında çekilen röntgen sayesinde tüplerde herhangi bir tıkanıklık problemi olup olmadığı değerlendirilir. Bu metoda ilave olarak laparoskopi adı verilen karın içerisini kamera ile görüntülemeyi sağlamayı başaran kapalı cerrahi işlemle de fallop tüpleri detaylı şekilde görüntülenebilir.
• Kadınlardaki kısırlık probleminin yaklaşık %5’i rahimde meydana gelen yapısal bozukluklardan, yapışıklıklardan, miyomlardan ya da poliplerden kaynaklanır. Embriyonun rahimde tutunmasını engelleyerek düşüğe veya kısırlığa yol açan miyomlar, jinekolojik muayene ve ultrasonogrofi metotları ile kolayca tanımlanabilir. Rahimde henüz anne karnındayken meydana gelen rahim perdesi, çift rahim varlığı gibi yapısal sorunların de kısırlığa yol açtığı bilinir ve Histerosalpingografi adlı bir görüntüleme yöntemiyle teşhis edilebilir. Histerospkop adı verilen fiber optik ışıklı görüntüleme cihazı, rahim içine girerek yapısal bozukluklarla beraber polipleri ve miyomları da kolayca teşhis etme olanağı verir.
