Polikistik Over Sendromu
Polikistik Over Sendromu
Yumurtalıklarda küçük ve iyi huylu çok sayıda kistin oluşumu biçiminde gelişen polikistik over, adet düzenliği ile beraber kendisini belli eden, buna ilave olarak kilogram artışı, vücut genelinde tüylenme, sivilce oluşumu gibi bir çok şikayetin oluşumuna sebep olan bir kadın hastalığıdır.
Yumurtalıklarda oluşan kistler sebebiyle yumurtlama düzeninin bozulması sebebiyle bu hastalığa sahip olan kadınlarda çocuk sahibi olamama sorunu sıklıkla gözlenir.
Yumurtalıklardaki çok sayıdaki kist, hormonal yapıyı bozarak tüylenmeye ve sivilce oluşumuna neden olur.
Dış görünüşü bozarak yaşam niteliğini ve dış görünüşü olumsuz yönde etkileyen bu hastalık, psikolojik problemleri de yanı sıra getiren ve muhakkak tedavi edilmesi gerekli olan bir hastalık türüdür.
Ciddi bir hastalık olan polikistik over sendromu uzun bir süre boyunca tedavi edilmez ise karaciğer yağlanması, diyabet, hipertansiyon, metabolik sendrom, kısırlık, depresyon ve anksiyete bozuklukları, hipertansiyon, uyku apnesi gibi bir çok önemli soruna yol açabilir.
Bu sebeple bu hastalığa sahip olan kişilerde tedavi sürecinin derhal başlatılarak hızlı bir biçimde kilogram kaybının sağlanması ve hormon düzeylerinin kontrol altında tutulması gerekir.
Polikistik Over Sendromu belirtileri
Hastalık başlangıç döneminde çoğu zaman belirti vermemekle beraber süreç ilerledikçe birtakım semptomlar ile kendisini göstermeye başlar. Semptomlar kişiye bağlı şekilde değişse de çoğu kadında görülen ortak belirtiler şu biçimde sıralanabilir:
• Adet düzensizliği
• Kilo artışı
• Tüylenme
• 2 adet döngüsü arasında görülen kanamalar
• Kilo alma
• Çocuk sahibi olamama
• Yüz ve sırtta sivilcelenme
• Seste kalınlaşma
• Göğüslerde büyüme, küçülme ve hassasiyet
• Saç dökülmesi
• Ciltte lekelenmeler
Yukarıda belirtilen semptomlar polikistik over sendromunun sıklıkla görülen belirtileri olup bilinen en yaygın semptomu adet düzensizliğidir. Özellikle 13-19 yaş arası genç kızlarda ilk adetten birkaç döngü sonrasında adet görememeye başlama, aşırı kıllanma ve sivilcelenme şeklinde kendisini gösteren hastalık, daha ileri yaşlarda da ortaya çıkabilmektedir.
Polikistik Over Sendromu neden olur?
Polikistik over sendromunun nedeni eksiksiz olarak bilinmemekle beraber ortaya çıkışında genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu bilinmektedir. Hastalığın oluşumunda ailesel yatkınlık önemli bir rol oynar. Ailesinde polikistik over öyküsü bulunan fertlerin bu hastalığa yakalanma olasılığı, diğer bireylere oranla bir hayli fazladır.
Buna ilave olarak obezite de bu hastalığın oluşumuna zemin hazırlayan faktörler içerisinde yer alır. Fazla kilo ve buna bağlı şekilde oluşacak insülin direnci, hiperinsülinemiye (kanda insülin hormonu düzeyinin yükselmesi) neden olur ve bu da vücutta androjen hormonu sentezini artırır.
Sonuç olarak cinsiyet hormonlarının vücuttaki dengesi bozularak yumurtlama bozuklukları ve anovülasyon olarak isimlendirilen yumurtlayamama problemi ortaya çıkar. Yumurtlama düzeninin bozulması ile yumurtalıklarda kist oluşumu gözlenir ve bu durum ilerleyerek polikistik over sendromu tablosunun ortaya çıkmasına yol açar.
PKOS hastalığının sebeplerinden bir tanesi de birtakım zararlı kimyasal maddelere maruz kalmaktır. Bazı tarım ilaçları, dioksinler, fitoöstrojenler, BPA, Bisfenol A, DBP gibi birtakım kimyasallar, vücuttaki hormon üretimi sürecine etki ederek hormonal dengenin bozulmasına yol açabilir.
Bu sebeple bu tarz kimyasal maddelere maruz kalmanın polikistik over sendromu da dahil olmak üzere bir çok hastalığın görülme olasılığını artırdığı düşünülmektedir.
Polikistik Over Sendromu tedavi metotları nelerdir?
Polikistik overde tedavi, endokrin uzmanı ve kadın hastalıkları ve doğum doktoru tarafından kişiye özgü şekilde planlanır. Tedavi sürecinde hastalıkla mücadelenin beraberinde hastalığın yol açtığı ikincil sorunların ortadan kaldırılmasına yönelik farklı tedavi metotlarından da yararlanılır.
Öncelikle kan dolaşımında normalin üstünde seyreden erkeklik (androjen) hormonlarının seviyesinin düşürülmesine yönelik antiandrojen ilaç tedavilerinden yararlanılabilir. Diyetisyen tarafından hazırlanacak olan kişiye özgü polikistik over sendromu diyeti ile kişinin ideal kilosuna inmesi sağlanarak insülin direncinin azaltılması hastalığın seyrini iyileştirmede en önemli tedavi ilkelerinden bir tanesidir.
Halihazırda hastada insülin direnci varsa oral antidiyabetik ajanlar kullanılarak kandaki şeker ve insülin hormonu seviyelerinin normale indirgenmesi hastada hormon düzeylerinin düzeltilebilmesi adına bir hayli önemlidir. Adet düzeninin sağlanmasına ve hastalığın yol açtığı tüylenme (hirşutizm) ve akne gibi problemlerin önlenebilmesi için çoğunlukla doğum kontrol haplarından faydalanılır.
Bu tedavi yöntemi hem de rahim iç tabakası olan endometriumun aşırı kalınlaşması ve buna bağlı şekilde meydana gelebilecek farklı hastalıkların önlenmesine de katkıda bulunur. Polikistik over sendromu ve saç dökülmesi de birbiri ile ilişkili olan sorunlar olduğundan gerekli görüldüğünde vitamin ve mineral takviyeleri, doğal içerikli şampuanlar ve saç ekimi tekniklerinden faydalanılabilir.
Ortaya çıkan akne problemi için antibiyotikler ve sivilce kremleri, tüylenme sorunu için lazer epilasyon tekniklerinden yararlanılabilir. Çocuk sahibi olmayı isteyen kişilerde ise yine hastalığa yönelik uygulaması yapılacak olan uygun tedavilerin beraberinde yumurta gelişimini sağlamaya yönelik birtakım ilaç tedavileri uygulanabilir.
Hastada uygulaması yapılacak olan tedavi; bütünüyle hastada gelişen komplikasyonlara, hastalığın evresine, yol açtığı ikincil problemlere ve hastanın genel yapısına uygun olacak biçimde hekim tarafından kişiye özel olarak planlanmalıdır.
